Tadbirkorlar ishbilarmonlik muhitining holatini qanday baholadilar - Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi so‘rovi

Ma’lumot uchun: Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi har oy mamlakat bo‘ylab iqtisodiyotning turli sohalarini ifodalovchi 1000 nafar tadbirkor o‘rtasida so‘rov o‘tkazadi.

Ishbilarmonlik muhitining yig‘ma indeksi joriy holat va kutish ko‘rsatkichlari qiymatlari asosida shakllantiriladi. Ular, o‘z navbatida, biznesni boshlash uchun mavjud to‘siqlar haqida tashvishlanish darajasini ko‘rsatadi.

Dekabr oyida qurilish va sanoat tarmoqlaridagi ko‘rsatkichlar dinamikasi yig‘ma indeksning o‘sishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. Qishloq xo‘jaligi va xizmat ko‘rsatish sohasida ham yaxshilanishlar kuzatildi.

Respondentlarning 43 foizi o‘z biznesining hozirgi holatini "yaxshi" deb baholagan bo‘lsa, "yomon" deb qayd etganlarning ulushi 11%ni tashkil qilgan. Korxonalarning 20 foizi ishchilar sonini ko‘paytirdi va tadbirkorlarning 40 foizi tovarlar/xizmatlarga talabning oshishini qayd etdi.

Ishbilarmonlik muhiti indikatorining dinamikasi

Dekabr oyida ishbilarmonlik muhitining joriy holati indikatorining qiymati o‘zgarishsiz qoldi. Shunga qaramay, qurilish sohasida ko‘tarilish kuzatildi.

Keyingi 3 oy ichida biznesni rivojlantirish istiqbollarini kutish ko‘rsatkichi 67 ball bilan yuqori darajada qolmoqda, bu qishloq xo‘jaligi sohasida - 80 ball va qurilish sohasida - 81 ball yuqori optimizm bilan tasdiqlanadi.

Keyingi 3 oy ichida biznesning umumiy holati yaxshilanishini kutayotgan tadbirkorlarning ulushi 75%ni tashkil etdi, 64%i tovar va xizmatlarga talabning yanada oshishini kutmoqda, yana 64%i xodimlar sonini ko‘paytirishni rejalashtirmoqda. 24% tadbirkorlar keyingi 3 oy ichida o‘z tovarlari/xizmatlari narxlarining oshishini kutmoqdalar.

Umuman olganda, mavjud vaziyat ko‘rsatkichlari va taxminlar o‘rtasidagi bog‘liqlik iqtisodiy rivojlanishdagi ijobiy tendensiya keyingi 3 oy ichida davom etishini anglatadi.

Ko‘rsatkichlardagi o‘zgarishlarni tahlil qilish

2022 yil dekabr oyida yig‘ma indikatorning o‘sishi qisman mavsumiydir. Shunga o‘xshash tendensiya 2020 va 2021 yil noyabrdan dekabrgacha, 2022 yilda bo‘lgani kabi 11 ballni tashkil etdi.

Boshqa tomondan, biznes yuritishdagi turli to‘siqlarning kamayishi ham ko‘rsatkichlarni yaxshilash omili bo‘lishi mumkin. Shunday qilib, masalan, har qanday to‘siqlar yo‘qligini qayd etgan respondentlarning ulushi 2%ga oshdi.

Biznes yuritish qulayligini ta’kidlagan tadbirkorlarning eng katta ulushi xizmat ko‘rsatish sohasida 7 foizga oshgani qayd etildi. Aksincha, qurilish, qishloq xo‘jaligi va sanoat sohalarida to‘siqlar tez-tez uchrab turadi.

Umuman olganda, respublikada tadbirkorlar yer uchastkalariga kirish va soliq ma’muriyatchiligi haqida kamroq tashvishlana boshladilar. Sanoat sohasida soliq ma’muriyati bilan bog‘liq muammolar sezilarli darajada kamaydi.

Qishloq xo‘jaligida ijobiy dinamika suv va elektr ta’minotiga kirishni osonlashtirish bilan tavsiflanadi, xususan, ularni to‘siq sifatida qayd etgan respondentlarning ulushi 4 foizga kamaydi. Qishloq xo‘jaligi, shuningdek, boshqa sohalar orasida eng yuqori optimizm bilan ajralib turadi, respondentlarning 82 foizi kelgusi 3 oy ichida yaxshilanishni kutmoqda.

Qurilish sohasida yer uchastkalaridan foydalanish bilan bog‘liq muammolar 10 foizga kamaydi. Shu bilan birga, sektorning moliyalashtirishga bo‘lgan ehtiyoji boshqa sohalarga nisbatan ancha yuqori bo‘lib qolmoqda.

Xizmat ko‘rsatish sohasida tadbirkorlar yerdan foydalanish, soliq ma’muriyati va yuqori soliq stavkalari bilan bog‘liq muammolar haqida kamroq tashvishlanmoqdalar.

Feruzbek Davletov, Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi

Tel.: (+998) 78 150-02-02 (416)

Jamoatchilik bilan aloqalar bo‘limi

Tel.: (+998) 78 150-32-20 (417)